ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ για το ΧΑΡΑΤΣΙ της ΔΕΗ και ΠΑΡΑΠΕΡΑ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
Τετάρτη 6/6/2012
Μανόλης Λαμτζίδης, δικηγόρος, πρ. Πρόεδρος και μέλος του ΔΣ του ΔΣΘ (εισήγηση)
Κυρίες και κύριοι,
Ευχαριστώ πολύ για την ιδιαίτερα τιμητική πρόσκληση, που προσλαμβάνει ιδιαίτερο νόημα ειδικά αυτήν την περίοδο.
Οφείλω να εκφράσω την χαρά και ικανοποίησή για τις εξελίξεις στο θέμα του «χαρατσιού» της ΔΕΗ και να θεωρήσω ότι κι εγώ έχω συμβάλει στις νίκες του κινήματος κατά του «χαρατσιού» με τον τρόπο μου.
Αυτή η νίκη είχε τριπλό αποτέλεσμα:
Α. Ακυρώθηκε από την πρώτη στιγμή στην πράξη το θεωρούμενο ως πλέον δραστικό «μέσο» επιβολής του μέτρου, δηλαδή η διακοπή της ηλεκτροδότησης.
Β. Ο εμπνευστής ή οι εμπνευστές του μέτρου εκλογικά «κατακρημνίστηκαν», ενώ η συρρίκνωσή τους συνεχίζεται
Γ. Το ζήτημα «σύρθηκε» ως τις εκλογές. Έγινε «επίδικο» αντικείμενο προεκλογικής διαμάχης ενταγμένο μέσα στην αντιπαράθεση «μνημονιακών-αντιμνημονιακών» δυνάμεων, αφού δικαιολογημένα θεωρήθηκε – και όντως είναι – μέτρο καθαρά «μνημονιακής» έμπνευσης!
Και τούτο, γιατί η τρόικα προσδοκά για τον εαυτό της έσοδα και δεν επιτρέπει απώλεια εσόδων ιδιαίτερα από από τη φορολογία των ακινήτων. Αναγκαστικά, λόγω της εξάπλωσης της μικροϊδιοκτησίας στην Ελλάδα, οι μικροϊδιοκτήτες είναι στο «στόχαστρο».
Τα έσοδα από το ειδικό τέλος ακινήτων που ανέμενα να εισπράξουν μέσω της ΔΕΗ έφθαναν το 1,7 δισ. ευρώ το χρόνο την ίδια στιγμή που από τον ΦΑΠ τα έσοδα προϋπολογίζονταν σε 600 εκατ. ευρώ ετησίως.
Εδώ τίθεται και το ζήτημα της κατάρτισης ενιαίου εθνικού περιουσιολογίου, όπου να καταγράφεται κάθε ένας/κάθε μία τι ακριβώς και κατέχει και που βρίσκεται εντοπισμένο.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις και τις πρόσφατες εξελίξεις επίκειται, η κατάργησή του ως «ειδικού τέλους» επί των ακινήτων.
Από το προηγούμενο οικονομικό επιτελείο επίμονα τέθηκε το ζήτημα του «μετασχηματισμού» του σε «ενιαίου τέλους ή φόρου κατοχής», που θα επιβληθεί ενδεχομένως και στα αγροτεμάχια.
Ωστόσο τα νομικά προβλήματα παραμένουν…Αν είναι «τέλος» πρέπει να έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα, αν είναι «φόρος» με βάση ποια φοροδοτική ικανότητα επιβάλλεται στον πολίτη ;
Την πόρτα «άνοιξε» και η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την οποία κρίθηκε ότι το «χαράτσι» είναι συνταγματικό μόνο υπό την έννοια του ότι έχει έκτακτο χαρακτήρα κι ότι θα πάψει να επιβάλλεται από το 2013.
Επομένως, από εδώ και πέρα δεν μπορεί να «επιβιώσει» παρά μόνο ως «έκτακτη εισφορά» με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα για την αντιμετώπιση εθνικών δημοσιονομικών αναγκών και όχι για την ικανοποίηση των δανειστών μας.
Ο νέος ενιαίος φόρος ακινήτων που θα προκύψει θα πρέπει , σύμφωνα με εκτιμήσεις των οικονομολόγων, να αποδίδει κάθε χρόνο στο Δημόσιο έσοδα συνολικού ύψους τουλάχιστον 2,3 δισ. ευρώ. Το ερώτημα είναι για πού προορίζεται για κάλυψη των αναγκών του κράτους ή για τις ανάγκες των δανειστών μας.
Στο υπουργείο Οικονομικών, στο πλαίσιο της συγκέντρωσης εσόδων για την Τρόικα, εξέταζαν πριν τις εκλογές τον περιορισμό ή ακόμη και την κατάργηση του αφορολογήτου των 200.000 ευρώ που ισχύει σήμερα στον ΦΑΠ!
Σημειώνω ότι το ΕΕΤΗΔΕ («χαράτσι») επιβάλλεται χωρίς αφορολόγητο όριο, ενώ ο ΦΑΠ έχει αφορολόγητο όριο 200.000 ευρώ.
Ο νέος ενιαίος φόρος, όπως σχεδίαζαν είτε θα επιβαλλόταν με μικρότερο αφορολόγητο είτε δεν θα είχε καθόλου αφορολόγητο. Κι αυτό δείχνει το μέγεθος του παραλογισμού και της κρατικής δημοσιονομικής «απληστίας», που οδηγεί σε άτοπα και παράλογα.
Για το 2012, το «χαράτσι» στα ακίνητα τουλάχιστον με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, θα εξακολουθεί να εισπράττεται μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ (προβλεπόταν να καταβληθεί σε 5 δόσεις από τον Απρίλιο του 2012, αλλά ήδη μετατέθηκε ο χρόνος έναρξης, μέχρι και τον Ιανουάριο του 2013) χωρίς όμως να διακόπτεται η ηλεκτροδότηση σε όσους δεν το πληρώνουν.
Απλώς, η ΔΕΗ θα ενημερώνει το υπουργείο Οικονομικών για τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος που περιελάμβαναν ΕΕΤΗΔΕ το οποίο δεν εξοφλήθηκε, προκειμένου οι Δ.Ο.Υ. να διεκδικήσουν τα οφειλόμενα ποσά από τους πραγματικά υπόχρεους ιδιοκτήτες ακινήτων με μέτρα αναγκαστικής είσπραξης.
Για το σκοπό αυτό στη φορολογική δήλωση που θα υποβάλλουμε φέτος εμφανίζεται για πρώτη φορά ο κωδικός 205 (πίνακας 5) και ζητείται να αναγραφεί προαιρετικά ο αριθμός παροχής ρεύματος της κύριας κατοικίας.
Το στοιχείο αυτό, δηλαδή ο κωδικός 205, θα βοηθήσει την εφορία να προχωρήσει στην ταυτοποίηση της παροχής ρεύματος (ρολόϊ ΔΕΗ) και του οφειλέτη του χαρατσιού. Χωρίς αυτό το στοιχείο είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο για την εφορία να εντοπίσει αυτούς που δεν πλήρωσαν το χαράτσι.
Η πρακτική αυτή ενέχει ζητήματα νομιμότητας (για αυτό το λόγο η αναγραφή της είναι προαιρετική). Επιπλέον, είναι πρακτικά ατελέσφορη, διότι σε πάρα πολλές περιπτώσεις ο ένοικος, ο ιδιοκτήτης και ο συμβαλλόμενος με τη ΔΕΗ είναι διαφορετικά πρόσωπα.
Η πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ, η οποία είδε το φώς της δημοσιότητας – ότι η διακοπή ρεύματος είναι αντισυνταγματική – έδωσε «κάλυψη» στους πολίτες, που είχαν επιλέξει να πληρώνουν το λογαριασμό της ΔΕΗ και όχι το «χαράτσι», αφού είναι πλέον και συνταγματικά κατοχυρωμένο ότι η διακοπή είναι παράνομη.
Παρόλα αυτά, μετά την έκδοση της απόφασης του ΣτΕ , το Υπουργείο Οικονομικών, συνεχίζοντας να εξακολουθεί να θέλει τη ΔΕΗ να μετατρέπεται από εταιρία παραγωγής ενέργειας σε «φοροεισπράκτορα», παραβλέποντας ότι κάτι τέτοιο επηρεάζει αρνητικά την εικόνα μιας εταιρίας, η οποία μάλιστα είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αξιών και είναι υπόλογη και στους μετόχους της, αλλά και τα ζωτικά οικονομικά της συμφέροντα, εξέδωσε την από 6-3-2012 ανακοίνωση τύπου – ούτε εγκυκλιο, ούτε υπουργική απόφαση- για το ειδικό τέλος ακινήτων που εισπράττεται μέσω της ΔΕΗ, στην οποία αναφέρει τα εξής: «….για τη συντριπτική, όμως, πλειονότητα των καταναλωτών που πρέπει να συγκαταβάλουν το λογαριασμό της ΔΕΗ και το ειδικό τέλος ακινήτων δεν έχει κανένα πρακτικό νόημα η μερική εξόφληση ενός λογαριασμού της ΔΕΗ γιατί στον επόμενο λογαριασμό εξοφλείται το τμήμα του λογαριασμού που δεν έχει καταβληθεί, δηλαδή αυτό που αφορά το ειδικό τέλος ακινήτων και όχι την κατανάλωση ρεύματος. Όσοι, συνεπώς, έχουν την εντύπωση ότι εξοφλώντας εν μέρει τον λογαριασμό τους εξοφλούν το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας και όχι το ειδικό τέλος ακινήτων, έχουν εσφαλμένη εντύπωση, την οποία καλλιεργούν ενδεχομένως και ορισμένα στελέχη της ΔΕΗ κατά παράβαση του νόμου και των συμβατικών υποχρεώσεων της εταιρίας. Αυτό πρέπει να αποσαφηνιστεί για την προστασία του καταναλωτικού κοινού.»
Αποτέλεσμα της τακτικής αυτής ήταν, εκατοντάδες καταναλωτές να αισθάνονται ότι είναι «παγιδευμένοι» και χρωστούν αυτή τη στιγμή και στην ΔΕΗ και στο Δημόσιο, ενώ έχουν ήδη πληρώσει μέσω ΑΤΜ το σύνολο των υποχρεώσεών τους που αντιστοιχούσε στην αξία του ηλεκτρικού ρεύματος, και στην αξία του ΤΑΠ, των Δημοτικών Τελών και των Δημοτικών Φόρων.
Σε σχέση με το ζήτημα που δημιουργήθηκε θέτω υπόψη σας ότι το Μονομελές Πρωτοδικείο Καλαμάτας (Διαδικασία Ασφαλιστικών Μέτρων), με προσωρινή διαταγή του, απαγόρευσε στην ΔΕΗ την διακοπή παροχής ηλεκτροδότησης μέχρι τη συζήτηση της αιτήσεως των ασφαλιστικών μέτρων (22-5-2012) για το λόγο ότι ο καταναλωτής που εξόφλησε το δεύτερο δίμηνο στο ATM το λογαριασμό της ΔΕΗ, ορθώς νομίμως και προσηκόντως εξόφλησε την ως άνω οφειλή του ως προς το ρεύμα, μη έχοντας δικαίωμα κανείς να θεωρήσει ότι η καταβολή του αυτή αφορά το ειδικό τέλος ακινήτων που του είχε επιβληθεί σε προηγούμενο λογαριασμό, το οποίο δεν ήθελε ή δεν μπορούσε να πληρώσει.
Στην συγκεκριμένη περίπτωση μάλιστα είχε εκδοθεί προσωρινή διαταγή η οποία απαγόρευε στη ΔΕΗ να προβεί στην διακοπή της ηλεκτροδότησης του καταναλωτή, παρόλο που αυτός είχε πληρώσει μόνο το λογαριασμό του ρεύματος και όχι το «χαράτσι» επειδή είχε εσφαλμένως υπολογισθεί το ύψος αυτού.
Κατά την άποψή μου το νομοθετικό πλαίσιο (άρθρ. 422ΑΚ: «Αν ο οφειλέτης έχει περισσότερα χρέη προς το δανειστή, έχει το δικαίωμα να ορίσει κατά την καταβολή το χρέος που θέλει να εξοφληθεί.Αν δεν όρισε τίποτε, η παροχή που έγινε καταλογίζεται πρώτα στο ληξιπρόθεσμο χρέος και, αν υπάρχουν περισσότερα, σε εκείνο που παρέχει μικρότερη ασφάλεια για το δανειστή, αν υπάρχουν περισσότερα με ίση ασφάλεια, στο επαχθέστερο για τον οφειλέτη, αν υπάρχουν περισσότερα εξίσου επαχθή στο αρχαιότερο, αν δε όλα τα χρέη είναι σύγχρονα, ο καταλογισμός γίνεται σύμμετρα») είναι σαφές και σημαίνει ότι «……αν ο οφειλέτης έχει περισσότερα χρέη προς τον δανειστή και η καταβαλλόμενη παροχή δεν επαρκεί για την εξόφληση όλων, τότε ο προσδιορισμός του εξοφλούμενου χρέους θα γίνει με βάση την τυχόν συμφωνία των μερών, ελλείψει δε τέτοιας συμφωνίας, ο προσδιορισμός αυτός θα γίνει μονομερώς από τον οφειλέτη, κατά την καταβολή……».
Η απόφαση – προσωρινή διαταγή που εκδόθηκε από το Μονομελές Πρωτοδικείο Καλαμάτας (Διαδικασία Ασφαλιστικών Μέτρων), καθίσταται «απόφαση – οδηγός» για την περαιτέρω εφαρμογή του Νόμου.
Από την «μεταφορά» χρηματικών ποσών (που αφαιρέθηκαν από το λογαριασμό των καταναλωτών ) από τα ταμεία της ΔΕΗ στις Δ.Ο.Υ αλλά και την εμφάνιση ενός ποσού που αφορούσε όχι μόνο στο ηλεκτρικό ρεύμα, αλλά και στο Δημοτικό Φόρο , στα Δημοτικά Τέλη , στο Τέλος Ακίνητης Περιουσίας και στην εισφορά για ΕΡΤ ως ανεξόφλητου – το οποίο όμως είχε στο μεταξύ εξοφληθεί μέσω ΑΤΜ, ενώ το αποδεικτικό καταβολής είχε επισυναφθεί στο σχετικό εξώδικο- βλάπτεται όχι μόνο ο καταναλωτής ατομικά, αλλά ενδεχόμενα και ο ίδιος ο οικείος Δήμος (και η ΕΡΤ) αφού το Ελληνικό Δημόσιο ΠΑΡΑΝΟΜΑ ιδιοποιείται ποσά που ανήκουν στον Δήμο , και τα οποία έγκαιρα θα έπρεπε να είχαν αποδοθεί σε αυτόν.
Εδώ ανακύπτει ένα ζήτημα ανοιχτό και για τον οικείο Δήμο, να αξιώσει δηλαδή με έγγραφό του από τη ΔΕΗ – ειδικότερα για το διάστημα από την έναρξη επιβολής του «χαρατσιού» μέχρι σήμερα – αναλυτική λογοδοσία για το ποια και τι ποσά ανά παροχή ρεύματος και ανά κατηγορία (ΤΑΠ, ΔΦ, ΔΤ) δικαιούταν να εισπράξει από τη ΔΕΗ και τι τελικά εισέπραξε. Από την απάντηση θα φαινόταν ενδεχόμενα ότι σοβαρά ποσά που ανήκαν στο Δήμο έχουν χαρακτηριστεί αυθαίρετα «χαράτσι» και έχουν ιδιοποιηθεί παράνομα από το Ελληνικό Δημόσιο προκειμένου να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις της τρόικας.
Αυτό που σας ανέφερα είναι μία άλλη διάσταση του προβλήματος.
Στο προκείμενο τώρα:
Η εμφάνιση στους πρόσφατους λογαριασμούς της ΔΕΗ «υπόλοιπου» ή «καταλοίπου» οφειλής λόγω κατανάλωσης ηλ. ρεύματος , αν και αυτό – μαζί με τα υπόλοιπα ποσά- έχει πληρωθεί μέσω ΑΤΜ και αυτό έχει ήδη γνωστοποιηθεί στη ΔΕΗ, δεν δικαιολογεί κατά καμία έννοια «απειλή διακοπής της ηλεκτροδότησης» σύμφωνα με τη σύμβαση, όπως υπαινίσσονται στελέχη της ΔΕΗ. Κάτι τέτοιο, σύμφωνα με όσα προαναφέραμε , θα ήταν παράνομο και θα δικαιολογούσε άμεση προσφυγή για παροχή προσωρινής προστασίας (ασφαλιστικά μέτρα) στα πολιτικά δικαστήρια.
Εκτιμώ ότι στην παρούσα φάση υπάρχει ανάγκη συντονισμού όλων των κινημάτων κατά των χαρατσιών προκειμένου να αποφευχθούν αντιφατικές και λάθος τακτικές. Και μάλιστα να τεθούν με τη μορφή ερωτημάτων στα κόμματα, διότι το θέμα είναι βαθιά πολιτικό και συνδέεται άμεσα με το ποια κυβέρνηση θα σχηματιστεί μετά τις 1 7 Ιουνίου.
Εκείνα που όμως είναι αδιαπραγμάτευτα είναι:
1. Το «χαράτσι» δεν είναι τέλος, ούτε φόρος διότι ούτε ανταποδοτικό χαρακτήρα έχει ούτε συνδέεται με την κτήση εισοδήματος. Αν είναι ανάγκη (για εθνικούς -και όχι για «μνημονιακούς» – δημοσιονομικούς σκοπούς), μπορεί να διατηρηθεί ας διατηρηθεί ως έκτακτη εισφορά για περιορισμένο χρονικό διάστημα και θα αφορά μεγαλοϊδιοκτήτες και μεγαλοεπιχειρηματίες με σκοπό την κάλυψη δημοσιονομικών αναγκών εθνικού χαρακτήρα και όχι την ικανοποίηση των δανειστών.
Για να μην παίζουμε με τις λέξεις δεν μπορεί να διατηρηθεί ούτε ως φόρος , ούτε ως τέλος κατοχής, ούτε να επεκταθεί σε αγροτικά ακίνητα.
2. Πρέπει να απαλλαγούν ΑΜΕΣΑ από αυτό όλες οι ιδιοκτησίες που η αξία τους δεν υπερβαίνει τα 200.000,00 ευρώ ή χρησιμοποιούνται σαν πρώτη κατοικία ανεξαρτήτως αξίας.
3. Να απαλλαγούν όλοι οι επαγγελματικοί χώροι που στεγάζουν μικρομεσαίες επιχειρήσεις με ετήσιο τζίρο , όπως αυτός ορίζεται «κατά τα ειωθότα».
4. Άνεργοι , πολύτεκνοι και άτομα με ειδικές ανάγκες ανεξαρτήτως άλλων προϋποθέσεων, που συντρέχουν στο πρόσωπό τους απαλλάσσονται.
5. Καταργείται η Κεντρική Αβάθμια Τριμελής Επιτροπή Κρίσης και αντικαθίσταται από Επιτροπές εγκατεστημένες στα Δημοτικά Καταστήματα συγκροτούμενες από υπαλλήλους των Δήμων.
7. Σε κάθε περίπτωση , ο υπολογισμός αυτής της εισφοράς θα γίνεται σε συνδυασμό- δηλ. με συντελεστή (μείωσης ή αύξησης)- το δηλωμένο ετήσιο ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα , ώστε ένας πχ. χαμηλοσυνταξιούχος ή χαμηλόμισθος ή άνεργος που διαμένει τυχαία σε κατοικία μεγάλης αξίας να πληρώσει λιγότερο από έναν άλλο υψηλο-συνταξούχο ή υψηλό-μισθο , που διαμένει σε κατοικία ίσης αξίας επίσης.
Σε τελευταία ανάλυση μέτρα που θα ληφθούν σε αντικατάσταση του «χαρατσιού», αν δικαιολογούνται από επιτακτικούς δημοσιονομικούς σκοπούς , μόνο χαρακτήρα έκτακτης εισφοράς μπορεί να προσλάβουν με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα , με διατήρηση της αρχής της αναλογίας, με την προσθήκη συντελεστών μείωσης για χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους και με εξαίρεση τις πρώτες κατοικίες, ή κατοικίες αξίας μέχρι 200.000,00 ευρώ, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων , και με εξαίρεση των ανέργων, ατόμων με ειδικές ανάγκες κοκ.
Τα παραπάνω , τα καταθέτω ως προβληματισμό , προκειμένου να αποτελέσουν μία βάση συζήτησης, και δεν έχω φυσικά την αξίωση να υιοθετηθούν στο σύνολό τους.
Σημασία έχει να ξεκινήσει μία ειλικρινής και σε βάθος συζήτηση.
Και ακόμα μεγαλύτερη σημασία έχει ποια κυβέρνηση θα κληθεί να διαχειριστεί τις τύχες της χώρας μετά τις 17 Ιουνιου!
Σας ευχαριστώ